Omdat het weer op nummer 1 staat in de poll, sluiten we daarmee jaar 2004 af. Goede jaarwisseling!

2004 was warm, nat en zonnig
Door Daniël Hoenderdos
ROTTERDAM 31 DEC. Het afgelopen jaar was warmer en natter dan de langjarige gemiddelden. Dat stelde het KNMI vast. De gemiddelde jaartemperatuur was 10,3 graden, tegen een langjarig gemiddelde van 9,8. Gemiddeld viel 860 mm neerslag, terwijl het langjarig gemiddelde 799 mm bedraagt.2004 was het achtste warme jaar op rij.

,,Vroeger was een jaargemiddelde van boven de 10 graden Celsius heel uitzonderlijk'', zegt Rob Sluyter die de gegevens opstelde. Hij wijdt de warme jaren aan het broeikaseffect en wijst erop dat het KNMI deze ontwikkeling al eent tijdje ziet aankomen. ,,De langjarig gemiddelde temperatuur zal over veertig jaar aanmerkelijk hoger liggen dan nu'', voorspelt hij. Of we in Nederland ook van die hogere temperaturen kunnen gaan genieten, weet hij echter niet, omdat niet te voorspellen is hoe een hogere temperatuur correleert met wolkontwikkeling. ,,De extrapolerende modellen laten in de meeste gevallen echter wel meer neerslag zien.''

2004 was erg zonnig met een landelijk gemiddelde van 1735 zonuren tegen 1553 zonuren in het langjarig gemiddelde. Van de KNMI-stations was Vlissingen het zonnigst met 1885 zonuren, in Deelen scheen de zon het minst: 1555 uren. In De Bilt werden 1625 uren zonneschijn genoteerd tegen normaal 1527. Ook zonloze dagen waren er minder dan normaal: 54 tegen 78 dagen.

Rijke mazungu in arm Oeganda
Van onze correspondent Arne Doornebal

BULAGA - Voor mijn gevoel ben ik hier al een maand maar ik ben er pas. Na een belachelijk lange reis kwam ik op vliegveld Entebbe aan en werd gelijk daarna in een busje met tien Oegandezen naar Bulaga gebracht. Als het droog is zijn de zandwegen stoffig, waardoor velen stof in de longen krijgen. Als het regent, en dat doet het momenteel heel vaak, verandert alles in een enorme modderpoel. Ik zag dorpen waar twintig centimeter water in de straten stond. De ongelofelijke groenheid van dit land viel gelijk op.

De hoofdstad, Kampala is een onbeschrijflijk gekkenhuis. De ongelofelijke drukte op straat, de vele gaten in deweg, het lawaai: iedereen rijdt als een gek, vooral de taxi’s en brommertjes (boda boda’s). Er is net een nieuwe Shoprite supermarkt geopend, waar ze werkelijk alles hebben, alleen kunnen de meeste mensen het niet betalen. De mensen gaan tegen hun 45ste dood, eenderde van de jongeren heeft AIDS. Alles is primitief, vuilnis en rotzooi ligt overal. Het stinkt en het is goor.

Toch kun je, het prachtige natuurschoon van tropisch regenwoud in ogenschouw nemend soms bijna vergeten dat je op sandalen door de modder baadt. Het is werkelijk ongelooflijk mooi: bananenbomen overal, maar ook allerlei ander fruit zoals mango en zoet yakfruit (volgens mij niet in Nederland te koop) kun je gewoon in de natuur plukken.

Hoewel de meeste kinderen er redelijk normaal uitzien, zijn er ook met zichtbare tekenen van de alom heersende honger, zoals hongerbuikjes. Bij het kerstdiner was er eten voor iedereen. Hier en daar werden bordjes weggegooid of vielen om. Kinderen schraapten de restjes van de weggegooide bordjes af.

Ik doe er alles aan om niet als rijke westerling over te komen, want dan ziet men mij gelijk als doelwit. Dat doen ze toch wel, maar ik probeer toch in ieder geval bij de jongens waar ik mee samenwoon de indruk te wekken dat ik helemaal niet rijk ben. Dat vind ik persoonlijk het vervelendste van de situatie hier. Ik moet bij iedereen in proberen te schatten of ze gewoon aardig zijn, of dat ze me alleen maar mee vragen naar de kroeg als ik het drinken betaal.

De meeste kinderen hier in het dorp hebben nog nauwelijks een blanke gezien. Mazungu is het Oegandese woord voor blanke. De kinderen wijzen me na en roepen dat naar me: "Mazungu, Mazungu". En ook als ik een partijtje mee voetbal roepen ze dat. De kinderen lopen achter me aan, lachen me uit en klimmen in de boom om een mango voor me te plukken. Verder willen ze allemaal op de digitale foto gezet worden en dan zichzelf zien. Daar vechten ze om (ik had echt kraaltjes en spiegeltjes mee moeten nemen).

Arne Doornebal is verbonden aan het Kibanja project van Art for Development in Oeganda. Geregeld prominent op Errare humanum est zijn belevenissen.

De interessante weblog lEtTerVerMiCElLi heeft een nieuwe lay out. Fjordenhaters worden opgeroepen klachtenbrieven te sturen, maar Errare humanum est vind het eerlijk gezegd wel mooi. Maar omdat het vermoeden gerezen dat de maker van de site, de geheimzinnige man achter lEtTerVerMiCElLi, esthetiek heeft laten prevaleren boven symboliek, vragen wij: "Vanwaar een fjord?"
Houdt de man achter lEtTerVerMiCElLi van Noorwegen - kustlijn ontworpen door Slatiblarfast (zeg dat eens heel snel een keer of tien achter elkaar!)?
Is de man achter lEtTerVerMiCElLi wellicht gefascineerd door getijdestroming?
Heeft de man achter lEtTerVerMiCElLi wellicht een inhammenobsessie?

Errare humanum est's lijstje van zinloze lijstjes

Na de Ergste Nederlander verkiezing in HP/De Tijd - als schrijver dezes het zich goed herinnert gewonnen door nertsenknuffelaar Volkert van der Graaf - die als persiflage op het programma De Grootste Nederlander volgde, zet Errare humanum est nu de ergste lijstjes van het overzichtenseizoen op een rij.

Vijf in de Errare humanum est slechtste lijstje verkiezing:
Beste stad van Nederland lijst.
Met glans gewonnen door Maastricht. Op kinderachtige wijze verziekt door de geheelonthouders van Stichting Alcohol Preventie, die vinden dat de burgermeester geen gesponsord bier had mogen weggeven.

De vierde plek:
Top 2000 2004.
Elk jaar min of meer dezelfde lijst en bovendien overbodig lang. Ooit als ludieke actie bij de milleniumviering ontstaan met voor elk jaar sinds de geboorte van Jezus Christus een plaatje. Dat zouden er volgens die logica nu dus 2005 moeten zijn, maar dat is door een duistere oorzaak niet het geval. Een wel verdiende vierde stek.

De derde plaats:
Grootste Nederlander verkiezing.
Zoals gezegd al gepersifleerd in HP/De Tijd. Gewonnen door Pim Fortuyn Willem van Oranje Pim Fortuyn. Saillant detail: de winnaar van het ene lijstje is de moordenaar van de winnaar van het andere lijstje. Errare humanum est nam in een vlaag van verstandsverbijstering nog deel aan deze gekte ook.

De tweede plek:
Modewoord 2004 electie.
Gewonnen door '-gate', belangrijkste uitwassen: mabelgate, tepelgate. Wat Errare humanum est betreft is 'gate' geen Nederlands maar Engels.

Eerste plek:
Belangrijkste vrouw in de media lijstje
Laten wij vooral een uitzonderingspositie maken voor de dames onder ons en niet de (overigens licht walgende) vraag 'Niet wie waren er in 2004 het belangrijkst op de teevee' stellen, maar het nog veel ergere 'Welke gleufdieren deden ook iets?' Volslagen overbodige opsomming van vrouwen die feitelijk niet hun eigen lijstje zouden moeten hebben.

Nulde plek:
Errare humanum est's lijstje van zinloze lijstjes.
Er is tenslotte altijd baas boven baas.

Essay
Cynische Duitse films zeer de moeite waard

Toen ik vorig jaar aan het begrip ‘Duitse film’ dacht, zag ik Triumph des Willens. Verder was er een groot zwart gat, waarin halfslachtige tv-films of langzame crimi’s maar sporadisch hun licht konden laten schijnen. Behalve propaganda was er nog nooit iets goeds uit Duitsland gekomen. En hoewel de propaganda goed in elkaar zat, het bleef propaganda. Vorig jaar kwam daar met Goodbye Lenin! een definitief einde aan de Duitse traditie van vervelende toneelstukjes met doorzichtige plots. Hoewel Goodbye Lenin! een film is die ik tot op heden nog steeds niet heb gezien (schande!), gaf het het startschot voor mijn bewustwordingsproces dat uiteindelijk leidde tot een openbaring.

Het begon allemaal met de lovende recensies voor Goodbye Lenin!, een film die bovendien prachtige prijzen won en zelfs een heuse hype te weeg wist te brengen. Van Duitsland en met name Berlijn, daarvoor alleen in de undergroundscene als cool en hip bestempeld, werd een kilo stoffigheid afgepoetst, en opnieuw op de kaart gezet. Goodbye Lenin! plaveide de weg voor andere grote Duitse films, die daarvoor in Nederland nooit in de bioscopen gedraaid zouden worden. Duitse film was daarvoor net zoiets als speedmetal, een stoffig genre voor obscure plekken waar het volk liever niet gezien wordt.

Duitse film heeft, op basis van de drie films die ik afgelopen herfst gezien heb, een aantal bindende factoren, de peilers waarop de films worden gebouwd. Hoewel elke film op zijn eigen manier afwijkt, zijn er een aantal overkoepelende kenmerken, waarvan de aller belangrijkste, het enorm sterke acteertalent van de spelers.
Of het nu gaat om volwassen acteurs (Der Untergang), kinderen (Was nützt die Liebe in Gedanke) of minderheden (Gegen die Wand), de acteurs zijn ijzersterk. Daar kan geen Nederlandse film tegenop. Die tegenstelling zie je mijns inziens goed terug in de Tweeling waarin Thekla Reuten naast Nadja Uhl schril afsteekt. En dan hebben wij het over de grote Thekla Reuten! In verreweg de meeste Nederlandse films spelen geen serieuze actrices zoals zij, maar opgelikte soapsterretjes of ander talentloos gespuis. In Duitsland zijn alle acteurs goed, en de hoofdrolspelers groots. In Nederland komen de meeste hoofdrolspelers niet eens boven de term ‘matig’ uit.

Het beste voorbeeld van de grootsheid van de Duitse acteurs dat ik kan geven is de Hitler die in Der Untergang wordt neergezet door Bruno Ganz. Alles klopt aan Hitler, de retoriek, de intonatie, de klankkleur, de lichaamstaal, het charisma. Als je niet beter zou weten zou je Mulisch’ Siegfried nog haast serieus kunnen nemen. De naturelle manier waarop Bruno Hitlers krankzinnigheid brengt, compleet met zenuwtics, die niet uitsluitend dienen tot het overtuigen van de kijker dat Hitler gek ís, maar door Ganz zo geloofwaardig worden gebracht, dat de symboolfunctie volledig vervalt, en het uiterlijke kenmerk een karaktertrek verwordt, is verbijsterend. Bruno Ganz is groots, zo groots als het Dritten Reich hadden moeten worden, en steekt daarom extra schril af tegen de totale verwoesting van de droom wat zijn teleurstelling, verbittering en uiteindelijke zelfmoord extra geloofwaardig maken. Der Untergang is het onomstotelijke bewijs dat het Duitse acteerspel groots kan zijn.

Een tweede kenmerk is de overduidelijk liefde voor het medium die spreekt uit de manier waarop de films worden gemaakt. De shots die worden gekozen, het uitlichten – van overdreven romantisch in Was nützt die Liebe in Gedanke, tot koud en rauw in Gegen die Wand -, et cetera, uit alles blijkt een vernuft die de onoplettende kijker in eerste instantie niet doorheeft, maar emotioneel bijdraagt aan het gevoel die men bij de film heeft. Vooral bij Was nützt die Liebe in Gedanke is dat extra ontgoochelend, omdat de tegenstelling tot het ultieme geluk, dat bijna van de belichting lijkt af te druipen in het diepe contrast staat met het uiteindelijke plot. De overduidelijke literaire traditie van de film (denk aan bijvoorbeeld Die Leiden des jungen Werther van Goethe) geeft een extra laag, die, doordat de film in het begin aangekondigd gebaseerd te zijn op daadwerkelijke gebeurtenissen, een klein deukje oploopt – want wat is de relevantie van zo’n mededeling? Hoogstens om het nogal kinderachtige cliché dat de werkelijkheid soms gruwelijker kan zijn dan fictie, te duiden – iets dat Gegen die Wand overigens in bijtend cynisme weer ontkracht.

Alle drie de films eindigen in totale ondergang. In der Untergang is dit het thema van de film, in Liebe in Gedanke leidmotief en in Gegen die Wand is het cynische collaterale schade.
Een film als Gegen die Wand, waar je niet voor een prettig gevoel bij de kerstdagen naartoe gaat, kan gewoonweg niet goed eindigen, dat zou het verhaal, de wereld en zelfs de werkelijkheid geweld aan doen. In het echte leven krijgt de held na de ontberingen niet het meisje, hij krijgt alleen nog maar meer ontberingen. Gegen die Wand bijt, steekt, in hardheid, en wereldbeeld. De koude belichting draagt bij aan een mogelijke verklaring voor de staat van opperste lamlendigheid waarin de hoofdpersoon zich bevindt, immers als uw belevingswereld er zo uit zou zien, zou u dan niet aan de drank raken? De manier waarop de Duitse films spelen met de gevoelens van de (nietsvermoedende) bioscoopbezoeker is zeker de moeite waard voor Communicatiewetenschappers te onderzoeken, zeker met het oog op de traditie van propaganda.

Toch is zelfs (of juist?) in deze rauwe werkelijkheid de traditie van Duits Idealisme (denk aan Kant, Hegel en Schopenhauer) niet ver weg. De hoofdpersoon, die door omstandigheden waar hij niet over wil spreken in zo’n totale staat van lamlendigheid terechtgekomen is, kan niet ontsnappen aan het leven en wordt door omstandigheden gedwongen het, door een meisje aangeboden ideaalbeeld na te streven. Dat Hitler heel uitgesproken meningen had over wat ideaal was, en vooral wat niet, hoef ik niet uit te leggen en het leidmotief in Was nützt die Liebe in Gedanke ís zelfs Idealisme.

De drie Duitse films zijn allemaal de moeite waard, maar misschien niet het vrolijkste cadeau voor onder de boom. Vooral Gegen die Wand is hard, rauw en cynisch – voor sommige critici reden om hem ten onrechte af te doen als hol. Voor hen die niet gevoelig zijn voor een thema als de holle nutteloosheid van het bestaan zijn alle drie de films dan ook een volslagen ongeschikt kerstcadeau. Voor hen die weten dat het leven niet perfect is, en dat waarschijnlijk ook nooit zal worden, zijn de drie films een bevestiging van die hopeloosheid. Je moet er maar zin in hebben.

Was nützt die Liebe in Gedanke
REGIE:
Achim Von Borries
MET oa:
Daniël Bruehl (Paul)
August Diehl (Guenther)
Thure Lindhart (Hans)
Duitsland / 2004 / 89 min.

Gegen die Wand
REGIE:
Fatih Akin
MET oa:
Birol Ünel (Cahit Tomruk)
Sibel Kekilli (Sibel Güner)
Catrin Striebeck (Maren)
Duitsland / Turkije / 2004 / 121 min.

Der Untergang
REGIE:
Oliver Hirschbiegel
MET oa:
Bruno Ganz (Adolf Hitler)
Alexandra Maria Lara (Traudl Junge)
Corinna Harfouch (Magda Goebbels)
Duitsland / 2004 / 150 min.

Tot en met eerste kerstdag, elke dag een ollekebolleke met als thema Kerst.
Vandaag: Nare radio
Morgen: Amerikaans raketschild
Kerstavond: Noordmannetje
Eerste kerstdag: Geboortekaartje
Errare humanum est wenst al haar lezers een Bourgondisch kerstfeest.

Maastricht beste stad van Nederland

van een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 21 DEC. - Maastricht is gisteravond verkozen tot beste stad van Nederland. De stad hield in het televisieprogramma de Beste Stad van Nederland respectievelijk Groningen, Amstelveen, Veenendaal en Haarlem op afstand.

De nummer twee van de stedenlijst, Groningen, werd uitgeroepen tot veiligste plaats en Veenendaal kreeg de titel `De Groenste Stad van Nederland'. De Friese gemeente Smallingerland kwam als schoonste uit de bus.

In de gezamenlijke uitzending van AVRO, BNN, TROS en NOS werden de resultaten van de enquête van Interview/NSS onder driehonderd burgers van de zestig grootste gemeenten van Nederland bekendgemaakt. De in totaal 18.000 ondervraagden gaven een oordeel over het beleid van hun eigen woonplaats, evenals een cijfer voor hun burgemeester.

Ook die verkiezing was in Maastricht reden tot feest: burgemeester Gerd Leers hield onder andere James van Lidth de Jeude (Deventer), Jan Schrijen (Venlo) en Ivo Opstelten (Rotterdam) achter zich. Voormalig Tweede-Kamerlid Leers (CDA) is vanaf februari 2002 burgermeester in Maastricht.

Vaudju

Waarmee Errare humanum est zijn naam maar weer eens eer aan doet. Een klassieke d/t fout. Overigens zorgt Errare humanum est er gelijk voor dat derden die de misser ook maken gelijk naar het juiste lemma worden doorverwezen.

Vogelaars tellen massaal tuinvogeltjes

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM 20 DEC. - Door een computerstoring stond de blauwe kiekendief een tijdlang aan de leiding in de Nationale Tuinvogel Top Tien. Toen zondagochtend het VARA-programma Vroege Vogels melding maakte van het initiatief, dat de Vogelbescherming en SOVON Vogelonderzoek jaarlijks organiseren, gaven zoveel vogelaars tegelijk hun bevindingen door dat de computer crashte.

,,Natuurlijk klopt dat aantal niet'', zegt Kees de Pater van de Vogelbescherming. Ook de blauwe reiger, die een tijdlang de derde plaats bezette, hoorde daar niet. De huismus stond tussen beide foutieve vermeldingen in, een cijfer dat volgens zowel SOVON als de Vogelbescherming wel klopt. ,,Curieus'' meent De Pater. Vorig jaar stond de koolmees nog riant boven de huismus.

Andere opvallende zaken zaten volgens De Pater voornamelijk in de regionale verschillen. Zo meldt hij een kleine populatie halsbandparkieten in Amsterdam en Den Haag. Ook viel op dat de merel overal ongeveer evenveel voorkomt.
Volgens SOVON Vogelonderzoek komen de cijfers wel ongeveer overeen met hun bevindingen. Toch waarschuwen de onderzoekers voor dubbeltellingen. ,,Als je een uur in de tuin zit, en je ziet tien musjes, kun je niet altijd het verschil tussen de individuen zien.''

Vanwege de computerstoring kunnen vogelaars nog tot dinsdag hun bevindingen doorvoeren. Ondertussen is op internet de voorlopige toptien gecorrigeerd.

Integraal uit de krant van vrijdag:

Geen stress in de wachtkamer

Door Daniël Hoenderdos

AMERSFOORT, 17 DEC.

Huisartsen voeren acties tegen het ,,afbraakbeleid'' van minister Hoogervorst. Ook in Amersfoort protesteren huisartsen mee. De patiënten hebben er weinig problemen mee.

Voor een blond meisje in een modieus vest komt de protestactie van haar huisarts op een goed moment. Ze had er een hard hoofd in, maar is vanwege de acties toch doorverwezen, vertelt ze in de wachtkamer van een Amersfoortse praktijk. Ze is blij: ,,Ik heb geen zin om hier nog vier weken mee rond te moeten lopen''.

Sinds gisteren voeren de huisartsen in regio Eemland actie. De ongeveer 175 huisartsen in de regio, die om en nabij de 300.000 patiënten bedienen, protesteren tegen wat zij het ,,demotiverende en frusterende afbraakbeleid'' noemen van minister Hoogervorst (Volksgezondheid). Door patiënten sneller dan normaal door te verwijzen naar specialisten en andere zorgverleners, proberen huisartsen de minister onder druk te zetten. Ook elders in het land vinden dergelijke acties plaats.

Voor de meeste patiënten op het ochtendspreekuur van de Amersfoortse praktijk zijn de acties van hun arts nieuw. De brieven met uitleg die op het verwarmingsrooster liggen worden in eerste instantie niet opgemerkt. Na lezing zeggen de meeste aanwezigen het met de huisartsen eens te zijn.

De dienstdoende huisarts, Jacob Mus, legt uit hoe de acties werken. De huisarts gebruikt in de dagelijkse praktijk altijd zijn ,,pluis/niet-pluis gevoel'' om zijn poortwachtersfunctie te vervullen. Is het wel pluis, dan wordt de patiënt aangeraden het nog een maandje aan te zien, is het niet pluis wordt de patiënt doorverwezen. Dat gevoel is een rekbaar begrip, legt Mus uit. Daarin speelt de wens van de patiënt een belangrijke rol: als ze per se willen, krijgen ze een verwijzing. Tijdens de acties wordt dat `pluisgevoel' wat enger gedefinieerd: patiënten worden eerder doorverwezen naar bijvoorbeeld specialist of fysiotherapeut.

En dat kost geld, rekent Mus voor. Een onderzoek zou circa 25 euro kosten, een afspraak met de fysiotherapeut of specialist 200. De tien patiënten die op grond van de acties vanochtend werden doorverwezen kosten zo 1.300 euro. ,,Maar de schatting is wel met de natte vinger, natuurlijk'', benadrukt Mus.

Van de kosten liggen de patiënten niet wakker. Een vrouw van middelbare leeftijd en een moeder met een negenjarige dochter (die volgens haar moeder vaak hoofdpijn heeft) krijgen dankzij de acties een verwijzing. Beiden zullen haar niet direct gebruiken. De moeder: ,,Ik kijk het nog even aan, tot na de feestdagen. Misschien is het stress. Als het niet overgaat, kan ik altijd nog bellen. Ja toch?'' De andere vrouw is bang voor de KNO-arts waar ze naartoe verwezen is, en gaat misschien helemaal niet.

Mus maakt alleen een uitzondering voor een man die voor aanvang van de acties al een afspraak maakte. Die behandelt hij nu zelf, terwijl hij hem als hij zich strikt aan de actie zou houden, zou moeten doorverwijzen. De man is opgelucht dat hij ,,gematst'' wordt. ,,Anders had ik weer naar het ziekenhuis gemoeten, daar een afspraak moeten maken, dan vervolgens daar weer tijd voor vrij maken enfin, veel gedoe.''

Op de vraag of Mus nu een gemakkelijk dagje heeft antwoordt hij sarcastisch lachend: ,,Een eitje''. Dan is hij weer serieus: ,,als u denkt dat ik het naar mijn zin heb gehad vandaag, hebt u het mis. Ik heb vandaag mijn poortwachterfunctie slecht gedaan en daarmee een deel van mijn beroep slecht uitgeoefend.'' Dat wil hij niet. ,,Maar ik kies ervoor om het nu te doen, zodat ik er in de toekomst niet toe word gedwongen.''

Mededeling

Errare humanum est schakelt over op blogger commenting. De account bij de vorige comment provider is na bijna twee jaar verlopen, en zal uit financiële overwegingen niet worden verlengd. Errare humanum est betreurt dat de vele reacties die in die tijd binnenkwamen nu niet meer kunnen worden bekeken.

Om toch deinteractiefunctie van de site in te dammen, biedt Erarre humanum est nu de mogelijkheid tot het reageren op artikelen via blogger. Hoewel minder mooi en minder functioneel (vaker klikken et cetera) hoopt Errare humanum est dat de lezer toch blijft reageren.

De hoofdredactie

Fu キュ 

Behalve de antwoorden ‘ja’ en ‘nee’ opteert Errare humanum est, in navolging van ene Rachel, voor een derde antwoordmogelijkheid op vragen met een onjuiste aanname ingesloten. Denk aan: Gooi jij nog steeds stenen naar de buurman? (Je hebt ook in vroeger tijd nooit stenen naar een buurman gegooid.)

Omdat Rachel de antwoordmogelijkheid met mu aanduidt (‘een woord dat een vraag onstelt’) - naar de 12e letter van het Griekse alfabet (μ) die in de wetenschap voor allerlei dingen wordt gebruikt (bijvoorbeeld als elementair deeltje (een muon) of voor de relatieve magnetische permeabiliteit in Vs/A) opteert Errare humanum est voor een ander woord.

Om niet te ver van mu af te wijken en de twaalfde letter in een ander klassiek alfabet te nemen (de latijnse l), kom je op el, maar dat is al een lengtemaat, en bovendien de aanduiding voor liter, het Romeinse getal 50 en de lengte van bepaalde voorwerpen (e.v.a).

De twaalfde letter in het cyrillisch alfabet is de ka een ordinaire Ford.

Het twaalfde karakter uit het Katakana dan maar? Dat is kyu (キュ ). Maar spreek je dat nu uit als kjoe, of kjuu?

SEKSpassages

Kreeg Tom Wolfe, toch schrijver van The bonfire of the vanities, op zijn nieuwe boek "I am Charlotte Simmons" (plot: een briljante studente ontdekt dat op Amerikaanse universiten vooral veel gefeest, gezopen en geneukt wordt) al niet louter positieve reacties, nu de eindejaarslijstjesgekte haar onoverkomelijke apotheose van stompzinnigheid nadert wordt Tom Wolfe in adem genoemd met 'slechtste sekspassage van het jaar.' De zinsnede: "Glibber, glibber, glibber, glibber deed de tong" is voor de Britten genoeg reden om de auteur te belonen.

De zinsnede is inderdaad van dusdanig peppi-en-kokkie-niveau (boem boem toing toing) dat Errare humanum est de eerste zijn om toe te geven dat de passage zeker niet behoord tot de meest poëtische vorm van het beschrijven van het liefdesspel. Giph is daar veel beter in ('regen en wind maken', in Phileine zegt sorry bijvoorbeeld - prachtig, schitterend, geef die man een raar hoedje, gewoon als aardigheidje, omdat hij zulke mooie dingen doet ten einde het volk te verheffen!).

Natuurlijk is het in ons brein opgekomen dat deze uitgelezen mogelijkheid zélf ook eens een aantal obscene teksten te publiceren niet aan ons voorbij konden laten gaan, maar na enig redactieberaad is besloten dat na "Glibber, glibber, glibber, glibber deed de tong" vrijwel elke poging in het niets valt. Vandaar dat we ons koest houden.

Evenwel ziet de redactie het als onze plicht u te attenderen op ons talent het liefdesspel in hoogstgenante bewoordingen te beschrijvingen, welliswaar niet van het poëtisch gehalte van Giph (wij vragen u: wie kan dat wél?), maar zeker toch van het bedenkelijke niveau waartoe Wolfe zich verlaagd. Tegen betaling van het symbolische bedrag van 69 cent per woord (over te maken op giro rekenening 68 19 108, ten name van D. Hoenderdos - onder vermelding van Errare liefdespassage) kunnen wij je, zeer discreet en geheel anoniem, een aantal uiterst matige beschrijvingen van de fysieke uiting van de min doen toekomen.

Prijsvraag

Hoeveel fouten maakte de hoofdreacteur (één woord) in het Groot Dictee (twee keer een hoofdletter want eigennaam, c dubbel e) gisteravond?
Zet in de comment (c dubbel m) duidelijk (en correct (c, dubbel r, ct) gespeld je naam, antwoord en e-mailadres (koppelteken) en keuze uit een van de volgende fantastische prijzen:
1) correlerend (c, dubbel r, d) cosmetisch (c) internaat
2) een stuk gebak naar keuze, à volonté (a accent aigu, e accent grave) te consumeren (c)
3) twee uitnodigingen van het grote Errare humanum est (eigenlijk drie hoofletters want eigen naam, maar uit zelfspotoverwegingen (één woord) slechts met een) oudejaarsgala (één woord)
4) een lofdicht.

Normen en waarden

Ondanks zijn chronische ingewandsziekte, begon de comicus zijn dagelijkse cadans met een eigenzinnige gedachtenexcercitie over normen en waarden, oftewel gedragingen die hij graag geïmplenteerd zag bij vreemde vogels in zijn niet geseculariseerde santenkraam.
Een desperate zwaluw zwenkte zonder egards rakelings langs zijn rechter ooglid; wat behelste deze even precieze als steile duikvlucht van dit creatuur, gracieus als een libellekind?
De gekrakeleerde deur van zijn werkkamer ging open; het was drs. Mallebrootje, Tweede Kamerlid uit Elst, tevens uitvinder van de geluiddemper tegen gerommel in de maag, die een exceptioneel goed humeur op ’s mans gelaat fourneerde.
Het was ijzingwekkend kil in het in oudhollandse stijl gedecoreerde vertrek; het jonge ding uit de achterban gooide nog wat antraciet in de kachel vooraleer zij de hooggeplaatste confrères met hun modieuze molières meetroonde naar de catacomben waar gebruuskeerde armlastigen bijkans voor pampus lagen.
In deze macabere ambiance klonk in een sinistere hoek op eens een ridicuul gerijmel; een kwetterende kwibus smste met een vinkenslag een geïmproviseerde rap op naar het mobiele nummer van de pimus inter paris onder de pleitbezorgers voor onze normen en waarden.
Verifieer en royeer, linieer en prioriteer, maar ik interrumpeer; ik stuur jou naar het hellevuur, jij komische karikatuur met je quasi-boeddistische surrogaat in je correlerend cosmetisch internaat.
De heren keken beide uit hun ogen, als paleozoën die op het internet waren terecht gekomen; ze deden schielijk een schietprevelementje en delleten met een onverwijlt pats boem het vileine sms’je uit het electronische bestand.
Het jonge ding uit de achterban droeg ook een steentje bij aan de reçucitatie van de sfeer en wriemelde wat aan haar kousenband zodat van onder haar pliceerok een glimp van haar verleidelijk getatooeerde dijtje tevoorschijn kwam; Mallebrootje verijste, de comicus hield op met prakkiseren en de wereld was weer een heerlijke likkepot!

Neo-renaissance

Ha! Ik ben dus niet de enige die vind dat de geitenwollensokkentheorie dat je overal maar respect voor moet hebben geneuzel is. Door mijn interesse in voorname uitspraken (liefst latijn) kwam ik terecht bij de grote Cicero (wie kent hem niet?): "ab observando homine perverso liber sum". Ofwel, voor de ongeletterden: "ik ben bevrijd van de noodzaak om respect te hebben voor verkeerde mensen". Eat your heart out skinnheads, kinderverkrachters, godsdienstfundamentalisten en ander barbaars tuig!

(Pikant detail: Antonius was het volledig met Cicero eens en liet de Romeinse redenaar / schrijver in 43 voor Christus ombrengen.)

Twist of fate

Dat het lot wel van de nodige ironie houdt, wisten we al van Thomas Hardy. Maar dat het lot zich na 1894 nog steeds van de nodige spot bediend bewees ze dit weekend aan de Jozef Israël kade alwaar een 26 jarige pyromaan in brand vloog. Zeg nou zelf: dat klinkt toch als notoire leugenaar wijsmaken dat hij de waarheid spreekt, een kleptomaan ontvreemden, of een reeds twintig jaar overleden necrofiel verkrachten?

Niets

Vanwege zijn huichelachtige karakter werd Johnny Coyote gemeden als de pest, wat waarschijnlijk de reden was dat hij ergens in de Amerikaanse Midwest in een trailer woonde, die op sombere, boomloze, prairie geparkeerd stond. Johnny Coyote vermaakte zich de hele dag met het absolute niets, en zo trof ik hem dan ook aan.
,,Wat doe je Johnny?" vroeg ik.
,,Niets", zei Johnny.
,,En straks dan?" vroeg ik.
,,Niets."
,,Morgen?"
,,Niets."

Het was waar wat Johnny Coyote zei. Hij deed inderdaad helemaal niets. Als er een typering was, voor het leven dat Johnny Coyote leidde, dan was ‘lamzak’ nog te veel eer. Geld had Johnny niet nodig – hij ging toch nooit iets kopen. Daarom hoefde hij niet te werken, en had hij zoveel tijd om niets te doen.
Toen ik hem confronteerde met de contradictie in ‘niets doen’ haalde Johnny zijn schouders op. ,,Doet me niets", zei hij. Toch fascineerde mij deze figuur, die van niets doen zijn levensonderhoud had gemaakt, mateloos. Ik probeerde hem te vangen in woorden: ,,Hee Johnny", zei ik dan. ,,Als je leeft, dan doe je wel iets, namelijk leven." ,,Zal wel", mompelde Johnny wel. ,,Of als je ‘zal wel’ zegt…" vervolgde ik. Het maakte Johnny allemaal niets uit, zei hij dan en liet het verder liggen zoals het lag. Of Johnny nu wel iets deed of niet, dat maakte niet uit: Johnny deed toch niets, ook al was niets wel degelijk iets, namelijk het ontbreken van iets, wat een paradox is.

,,Het absolute niets", zei Johnny op een dag, toen ik me er maar bij neer had gelegd dat Johnny helemaal niets deed, ,,dat is eigenlijk gewoon fantastisch." Ik had besloten, dat als ik Johnny Coyote niet kon verslaan, dat ik dan eens een tijdje met hem mee zou doen. Zodoende deed ik dus mee, met nietsdoen.
,,Kijk nu hoe dicht we bij de bron zijn man", vervolgde Coyote. ,,De oerknal. Daar was ook niets weet je." Ik wist helemaal niets.

,,Ja de oerknal. Uit niets ontstond in eens alles man." Ik deed nog steeds niet. ,,En ik wacht totdat ik in alles verander weet je", zei Johnny.

Een andere dag dat Johnny en ik niets deden zei Coyote in eens: ,,Weetje man, niets duurt eeuwig voort weetje." Ik deed helemaal niets. Elk ogenblik leek inderdaad een eeuwigheid te duren. ,,Maar uit het niets is wel alles ontstaan. Dus ook de eeuwigheid weet je. Maar niets duurt zelf eeuwig man." Ik begreep er niets van.

Weer een andere dag zei Coyote dat het al niets voorstelde. ,,Want niets kan nooit iets voorstellen, maar iets kan wel niets voorstellen."

Weer een andere dag zei Johnny dat hij niet meer wachtte totdat hij in alles zou veranderen, want dat kon niet. Hij deed immers niets.

Weer een andere dag zei Johnny Coyote niets.

O ja, dit stond er afgelopen week in de krant. Drie keer raden wie die een onzer redacteuren is...

Patiënt vaker dan gemeld in isoleercel
Soms langer dan een jaar

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 7 DEC. Patiënten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) worden veel vaker in een isoleercel opgesloten dan bekend is bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Dit blijkt uit schattingen van onderzoekers van de Universiteit Maastricht en ggz-instelling GGnet.

De onderzoekers telden gedurende twee jaar het aantal dwangmaatregelen in twaalf representatieve instellingen. Volgens hen vinden er in Nederlandse ggz-instellingen jaarlijks ongeveer 25.000 dwangmaatregelen plaats. Ggz-instellingen zijn verplicht om dwangmaatregelen te melden aan de inspectie. Nog te publiceren cijfers van de inspectie geven aan dat er vorig jaar 7.769 maatregelen gemeld zijn.
Het onderzoek is uitgevoerd om het aantal gedwongen maatregelen terug te dringen. Brancheorganisatie GGZ Nederland beoogt een afname van tien procent per jaar voor de komende drie jaar.
De meest gebruikte dwangmaatregelen zijn separatie, ofwel opsluiting in een isoleercel, afzondering in een karig ingerichte ruimte, toediening van medicatie en fixatie (fysiek in bedwang houden van de patiënt, bijvoorbeeld met een dwangbuis of spanlakens).
Ongeveer zeventig procent van de gedwongen maatregelen betreft opsluiting in een isoleercel. De opsluiting kan variëren van enkele uren tot langer dan een jaar in sommige gevallen. Gemiddeld duurt de separatie elf dagen.
,,Onmenselijk", vindt mede-onderzoeker G. Widdershoven van de Universiteit Maastricht de vaak lange opsluiting. Hij benadrukt het belang om met de patiënt in gesprek te blijven. ,,Door van te voren met de cliënt te overleggen hoe we kunnen signaleren wanneer het misgaat, kunnen wij al in een vroeg stadium problemen voorkomen.''
De onderzoekers pleiten daarom voor meer aandacht voor preventie en een grondiger evaluatie met de patiënt. Op sommige van de onderzochte afdelingen constateerden de onderzoekers na invoering van deze methode een afname in de dwangmaatregelen van zeventig procent.
Volgens een woordvoerder van de inspectie zijn er twee oorzaken voor de onderrapportage. Er hoeft alleen melding gemaakt te worden als de patiënt niet instemt met de behandeling en zich duidelijk verzet. In de tweede plaats onderkennen instellingen volgens haar niet altijd wat onder dwang verstaan wordt.

Na het belachelijke gedicht voor Wander (die bij nadere bestudering nog enige (ahem) verbetering behoeft) nu een wat serieuzere poging tot een geëngageerd sonnet. Het gaat over de Miljonairs fair (assonantie sucks!), alwaar de rijken, en de 'levensgenieters' zich kunnen baden in champagne, en reepaté of hun buikjes kunnen smeren. Héérlijk! En om hun geweten af te kopen heeft de organisatie Orange babies ('vorig jaar haalden 20 000 euro op in drie dagen!!') gevraagd flink om donaties te bedelen, zodat het publiek zich niet al te schuldig voelt wanneer zij een 'middenklasse horloge van vierduizend euro' kopen. Ik wens elke bezoeker van de Miljonairs Fair (assonantie sucks!), die er heen gaat om eens lekker van het leven te genieten met dure cognac en havana's van harte een dodelijk hartabces en een prettige kerst!

Op Maldenburg is het sinterklaasgedicht voor wander verschenen. Heb ik het druk? Môh...

Quad erat demonstrandum
De recensie van Hooglied in M, van Miranda van Kralingen, is slecht

Een pijnlijk slippertje voor de makers van M, het maandblad dat bij NRC Handelsblad verspreid wordt. In dit blad wordt Hooglied gerecenseerd. Mijn eerste gedachte was: is dat niet tamelijk laat? Daar hadden ze twee en een half duizend jaar geleden over moeten publiceren. Het betrof echter de nieuwe bijbelvertaling, en was daarom natuurlijk erg actueel.

De recensente – Miranda van Kralingen – schrijft: "Het Hooglied, een loflied op de menselijke liefde in haar algemeenheid, maar ook die van een God voor de mensheid, bestaat uit een aantal schitterende liefdesmonologen van een vrouw en een man, en is daardoor voor mij dé oerversie van de liefdesbrief ‘avant la lettre’. De vrouw schetst haar haar geliefde op innige, bespiegelende wijze, en de man beschrijft haar in hoogromantische, bloemrijke taal. Bij het woord ‘Hooglied’ denk ik natuurlijk aan muziek; Koning David schijnt deze teksten al gezongen te hebben met harpbegeleiding." Er zijn meerdere zaken inherent fout aan deze beweringen, zoals mij verteld is door een anonieme schriftgeleerde (laten wij hem dhr. W. noemen).

"Ten eerste betreft het hier Het Hooglied van Salomo, de zoon van David. David rommelde aan met Batseba, de vrouw van Urio die door David naar het front werd gestuurd; een snode streek want in zijn afwezigheid kon David zijn gang gaan. Bovendien stelde David hem op in de voorste regionen van het leger, hetgeen een vrijwel zekere dood betekende", aldus de heer W. Hieruit kun je concluderen dat de vrouw eigenlijk niets beschrijft, het lied is geschreven door een man (Salomo zal zich wel heel goed hebben kunnen inleven in de bespiegelingen van vrouwen; wellicht de vroegste vorm van metroseksualiteit ooit)!

De tweede fout betreft de grammatica van de zinsconstructie ‘David schijnt dit nog gezongen te hebben’. Het schijnt namelijk helemaal niet zo te zijn. Het is niet gezegd dat hij dit nooit heeft gedaan, maar andersom ook niet. Het is daarom een (onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk) scenario, bovendien dient een bewering gestaafd te worden. De logische volgorde in het artikel zou zijn:"[…]; Koning David schijnt deze teksten al gezongen te hebben onder harpbegeleiding – uitvoerig bronnenonderzoek, uitgevoerd door de Joodse historicus Levi Oppenheimer et al. heeft dat in 1921 aangetoond."Maar helaas, bewijs ontbreekt (net zoals dat bronnenonderzoek van Levi Oppenheimer, dat ik verzon ter illustratie) in het stuk van Miranda. Wat van Kralingen bedoelt is: "[…]; het is niet onmogelijk dat Koning David […]" maar zo’n opmerking heeft natuurlijk geen relevantie, wat naar alle waarschijnlijkheid de reden is dat ze het anders heeft opgeschreven.

Het tegengeluid dat ik zou willen maken is van een andere orde. Mijn veronderstelling is, dat David hooglied nooit gezongen heeft. Hiervoor heb ik geen wetenschappelijke bewijzen, maar ik licht mijn bewering wel toe. Tegen de tijd dat Salomo oud genoeg was om het lied fatsoenlijk te componeren, en bovendien genoeg levenservaring had opgedaan om het de diepgang te geven die het heeft, was David óf al dood, óf veel te druk met staatsaangelegenheden, óf veel te druk met een andere buitenechtelijke relatie, óf te dement om de ellenlange tekst uit zijn hoofd te leren. Puntje voor van Kralingen is dat men, volgens het oude testament, vroeger ook erg oud kon worden (Methusalem et cetera). Toch kan ze zich hier niet op beroepen: wetenschappelijke aannames beweren het tegendeel: gezien de povere hygiëne, slechte voeding en lage stand van de gezondheidszorg en medische wetenschap lijkt een hoge leeftijd in die tijd eerder uitzondering dan standaard.

Om al deze redenen moet Miranda van Kralingen beter nadenken voordat ze dingen beweert, en als ze dingen beweerd, moet ze die dingen ofwel bewijzen, of op zijn minst beargumenteren. Dat doet ze niet. Daarom is de recensie van Miranda van Kralingen over het Hooglied een slechte recensie. Quad erat demonstradum.

Newsflash
Op Poëtisch Maldenburg is een derde drs. P'tje verschenen.

Een drs. P'tje (2)

Om het goede voorbeeld te geven, en om mijn gemaakte belofte in te lossen, het allereerste drs. P'tje (de versvorm die de wereld zal veroveren!) dat niet van de hand van de meester zelve is.
Het gaat over de levensloop van een verbitterde oude heer, die zijn einde voelt naderen.

Een kind wordt groot,
en gaat naar school,
koopt een huis in
een metropool.

Het leven vlot,
de tijd gaat snel,
de man kan niet,
maar hij wil wel.

De man wordt oud,
de botten broos,
en hij tot slot,
vrij lusteloos.

Zijn levenslust,
en fantasie,
verworden tot
melancholie.

Een drs. P'tje

Middels deze weg lanceert Errare Humanum Est het offensief 'Een drs. P'tje'. De doelstelling is voor 2010 het woord drs. P'tje als volgt in het woordenboek te krijgen:

drs. P'tje (het ~, ~s (m))
1. Staccato klinkende versvorm bestaande uit vier kwatrijnen van vier regels, van elk vier syllaben waarvan de tweede regel rijmt op de vierde regel, vernoemd naar taalvirtuoos drs. P

Het oer drs. P'tje gaat als volgt:

Het land is moe,
de hemel grijs
De wind is koud,
zo koud als ijs

Mijn jas is dun,
de kleur is vaal
De weg is lang,
de boom is kaal

Mijn rug is krom,
en macht is recht
De lucht is vuil,
het brood is slecht

De vloer is rot,
het dak is lek
De ruit is stuk,
het kind is gek

La la la la, la la la la
La la la la, et cetera

De muur is klam,
het licht is zwak
De hond is vals,
de stoel is wrak

Het geld is krap,
het brood is slecht
Of had ik dat
al eens gezegd

Het oog is dof,
het bloed is rood
Het haar is grijs,
het paard is dood

Het vlees is taai,
het werk is zwaar
Het bier is duur,
het lied is klaar

Errare Humanum Est nodigt daarom IEDEREEN uit verschillende drs. P'tjes te maken en in te sturen. Het aldus ontstane boekwerkje zal naar genoodschap onze taal worden ingestuurd.

Onderwerptips: winterlandschap, begrafenisstoet, gebrek aan talent om correcte ollekebollekes te maken e.v.a.

Hoera voor de Pro tour!
Want er is dan lekker veel Wielrennen op TV. Wel jammer dat Omloop het Volk en Kuurne Brussel Kuurne (Weer Nederlands succes?) er niet bij zijn. Maar daarvoor hebben we Sporza. Hoera, trouwens, voor Sporza.

March 6-13 Paris-Nice
March 9-15 Tirreno-Adriatico
March 19 Milan-San Remo

April 3 Tour of Flanders
April 4-8 Vuelta al País Vasco
April 6 Gent-Wevelgem
April 10 Paris-Roubaix
April 17 Amstel Gold Race
April 20 Flèche Wallonne
April 24 Liege-Bastogne-Liege
April 26-May 1 Tour de Romandie

May 7-29 Giro d'Italia
May 16-22 Volta a Cataluña

June 5-12 Dauphine Libere
June 11-19 Tour de Suisse
June 19 Eindhoven Team Time Trial

July 2-24 Tour de France
July 31 HEW Cyclassics

August 3-10 Benelux Tour
August 13 Clásica de San Sebastián
August 15-23 Tour of Germany
August 27-September 18 Vuelta a España
August 28 G.P. Plouay

September 12-18 Tour of Poland

October 2 Championship of Zúrich
October 9 Paris-Tours
October 15 Giro di Lombardia